Wypłaty ze środków pozyskanych w ramach pierwszej transzy Krajowego Planu Odbudowy można spodziewać się w kwietniu, co potwierdziło Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Rząd przedstawił plan wydatkowania tych funduszy, koncentrując się na projektach związanych z transformacją energetyczną. Środki te mają być przeznaczone głównie na preferencyjne pożyczki i inne formy zwrotnego finansowania dla inwestycji zaplanowanych na 2024 rok.
Odbiór środków z KPO
W kwietniu mają zostać wypłacone środki z pierwszej transzy Krajowego Planu Odbudowy. Potwierdziło to w rozmowie z "Rzeczpospolitą" Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, na czele którego stoi minister Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. 15 grudnia 2023 r. polski rząd złożył pierwszy wniosek o płatność z KPO na łączną kwotę ok. 6,9 mld euro (ok. 31 mld zł).
W ramach tej kwoty wnioskowano o środki z części dotacyjnej w wysokości ok. 2,7 mld euro (ok. 12,4 mld zł) oraz z części pożyczkowej na kwotę ok. 4,2 mld euro (ok. 18,7 mld zł). Jak informuje ministerstwo, w tym roku planowane jest złożenie kolejnych czterech wniosków o płatność z KPO na łączną kwotę ok. 120 mld zł.
Harmonogram wypłat
Zapowiadane na kwiecień wypłaty będą pierwszymi środkami w ramach Krajowego Planu Odbudowy, które trafią do Polski. Stanowią one zaliczkę na realizację projektów zaplanowanych w KPO.
Harmonogram dalszych wypłat będzie uzależniony od tempa realizacji poszczególnych inwestycji i składania kolejnych wniosków o płatność. Ministerstwo zakłada złożenie jeszcze w tym roku czterech wniosków o łącznej wartości ok. 120 mld zł.
Wydatki na projekty energetyczne
Z informacji resortu wynika, że pierwsze środki z KPO mają zostać przeznaczone głównie na projekty związane z transformacją energetyczną. Będą to zarówno dotacje, jak i preferencyjne pożyczki oraz inne zwrotne formy finansowania. Mają one posłużyć realizacji inwestycji zaplanowanych na 2024 rok.
Część dotacyjna trafi za pośrednictwem Polskiego Funduszu Rozwoju na finansowanie już rozpoczętych przedsięwzięć. Natomiast środki z części pożyczkowej zostaną przeznaczone na nowe inwestycje.
Wybór projektów
Wybór konkretnych projektów, które otrzymają finansowanie z KPO będzie się odbywał w trybie konkursowym lub pozakonkursowym. Jak tłumaczy ministerstwo, na obecnym etapie nie ma jeszcze ustalonej listy planowanych inwestycji.
Realizacja niektórych przedsięwzięć objętych częścią dotacyjną KPO została już rozpoczęta ze środków krajowych będących w dyspozycji Polskiego Funduszu Rozwoju.
Dzięki wpływom z zaliczki możliwe będzie kontynuowanie tych inwestycji, a także rozpoczęcie kolejnych projektów np. w zakresie zakupu tramwajów, transformacji miast czy poprawy efektywności energetycznej.
Czytaj więcej: Sporo wniosków o dofinansowanie w ramach grantu OZE: Nowe możliwości dla biznesu energii odnawialnej
Konkursy na projekty z KPO
Aby pozyskać środki z Krajowego Planu Odbudowy na konkretne inwestycje, zainteresowane podmioty będą mogły brać udział w organizowanych konkursach. Dotyczy to zwłaszcza projektów finansowanych z części pożyczkowej KPO.
Jak wyjaśnia ministerstwo, obecnie trwa aktualizacja listy konkursów planowanych w 2023 i 2024 r. Po jej zakończeniu pod adresem www.gov.pl/web/fundusze-regiony opublikowany zostanie szczegółowy harmonogram naborów wniosków na projekty z poszczególnych obszarów.
Kryteria wyboru
Podstawowym kryterium decydującym o wyborze danego projektu do dofinansowania będzie jego zgodność z celami i kierunkami określonymi w KPO. Ponadto analizowane będą m.in. wpływ przedsięwzięcia na realizację wskaźników programu, gotowość do realizacji czy efektywność kosztowa.
Zwrotne formy finansowania
Istotną część środków dostępnych w ramach KPO stanowią pożyczki oraz inne instrumenty zwrotne. W odróżnieniu od bezzwrotnych dotacji, fundusze te muszą zostać zwrócone, co zapewnia rotację środków i możliwość wykorzystania ich na kolejne cele.
| Forma finansowania | Kwota w mld zł |
| Dotacje | Ok. 138 |
| Pożyczki | Ok. 224 |
Jak wynika z szacunków resortu, łączna pula środków zwrotnych sięga ok. 224 mld zł. Dla porównania, wartość dostępnych dotacji to ok. 138 mld zł. Instrumenty zwrotne mogą zatem odegrać kluczową rolę w finansowaniu projektów transformacyjnych.
Korzystne warunki
Choć środki z części pożyczkowej KPO trzeba będzie zwrócić, to warunki uzyskania tych pożyczek są bardzo korzystne. Oprocentowanie jest niskie lub wręcz zerowe, a okres spłaty sięga nawet 30 lat. Dodatkowo część pożyczki może podlegać umorzeniu po spełnieniu określonych warunków.
Takie założenia mają zachęcić zainteresowane podmioty do angażowania się w realizację celów przewidzianych w KPO i aktywnego sięgania po dostępne środki.
Przeznaczenie środków z KPO
Ogółem w ramach Krajowego Planu Odbudowy Polska będzie miała do dyspozycji blisko 58 mld euro (około 280 mld zł) w formie dotacji i pożyczek. Jak zapowiada rząd, podstawowym celem wydatkowania tych funduszy będzie realizacja projektów wpisujących się w jeden z pięciu obszarów:
- Odporność i konkurencyjność gospodarki
- Zielona energia i zmniejszenie energochłonności
- Transformacja cyfrowa
- Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia
- Zielona, inteligentna mobilność
Szczegółowe zestawienie planowanych inwestycji i reform wraz z budżetami zawarte jest w samym dokumencie KPO. Jednak ostateczny kształt i struktura wydatkowania środków będzie ewoluować i dostosowywać się do pojawiających się potrzeb i możliwości.
Podsumowanie
W artykule omówiono kwestię uruchomienia środków z Krajowego Planu Odbudowy i ich przeznaczenia. Przedstawiono harmonogram wypłaty pierwszej transzy finansowania, która ma trafić do Polski w kwietniu 2023 roku. Środki te mają być przede wszystkim wykorzystane na realizację projektów związanych z transformacją energetyczną.
W dalszej części wyjaśniono, że wybór konkretnych inwestycji będzie się odbywał w trybie konkursowym lub pozakonkursowym. Podmioty zainteresowane pozyskaniem funduszy będą mogły aplikować o środki w ramach ogłaszanych naborów wniosków. Kryteria oceny projektów zostały pokrótce scharakteryzowane.
Ponadto w artykule zwrócono uwagę na znaczącą rolę zwrotnych form finansowania z KPO, czyli pożyczek. Stanowią one istotną część dostępnej puli środków. Zaznaczono przy tym, że warunki uzyskania tych pożyczek są bardzo korzystne, co ma zachęcić potencjalnych beneficjentów.
Na koniec przypomniano główne obszary, na które zgodnie z założeniami ma zostać przekazane wsparcie z Krajowego Planu Odbudowy. Należą do nich m.in. transformacja energetyczna i cyfrowa, ochrona zdrowia czy zielona mobilność.
