Biomasa to jedno z najbardziej obiecujących odnawialnych źródeł energii. Choć brzmi dość enigmatycznie, w rzeczywistości jest zjawiskiem bardzo powszechnym i łatwo dostępnym. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej, czym właściwie jest biomasa, jakie występują jej rodzaje oraz jakie są zalety i wady jej wykorzystania.
Czym w ogóle jest biomasa? Krótkie wprowadzenie
Biomasa to wszelka materia organiczna, która powstaje w wyniku procesów biologicznych. Obejmuje szeroki zakres substancji - od drewna i roślin, przez odchody zwierzęce, po ścieki i odpady komunalne. Wszystkie te surowce mają jedną cechę wspólną - mogą być wykorzystane do produkcji energii. Dzięki procesom takim jak spalanie, zgazowanie czy fermentacja beztlenowa, biomasę można przetworzyć na ciepło, energię elektryczną lub biopaliwa.
Jakie są główne rodzaje biomasy? Podział ze względu na pochodzenie
Ze względu na pochodzenie, biomasę można podzielić na kilka głównych kategorii:
- Biomasa pochodzenia roślinnego
- Biomasa pochodzenia zwierzęcego
- Biomasa komunalna
- Inne rodzaje biomasy
Każda z tych grup charakteryzuje się nieco innym składem i właściwościami, choć wszystkie mogą być wykorzystane jako paliwo. Przyjrzyjmy się zatem bliżej poszczególnym kategoriom.
Czytaj więcej: Sekrety efektywnego ogrzewania biomasą w domu jednorodzinnym
Biomasa pochodzenia roślinnego - jakie surowce się tu zaliczają?
Najpowszechniej występującą postacią biomasy jest ta pochodząca z materii roślinnej. W tej kategorii mieszczą się przede wszystkim:
- Drewno i odpady drzewne z leśnictwa oraz przemysłu drzewnego - np. trociny, zrębki, kora
- Słoma i odpady rolnicze - np. łodygi kukurydzy, łuski orzechów
- Rośliny energetyczne - wierzba energetyczna, miskant olbrzymi itp.
- Odpady i pozostałości z przetwórstwa spożywczego - np. łupiny orzechów, pestki
- Biopaliwa ciekłe - biodiesel, bioetanol
Jak widać, biomasa roślinna występuje powszechnie w rolnictwie, leśnictwie i przemyśle spożywczym. Stanowi zatem łatwo dostępne źródło energii odnawialnej.
Biomasa zwierzęca - skąd się bierze i jak można ją wykorzystać?
Kolejnym typem biomasy są produkty i odpady pochodzenia zwierzęcego. Należą do nich:
- Odchody zwierząt hodowlanych - obornik, gnojowica
- Osady z oczyszczalni ścieków
- Tłuszcze zwierzęce - smalec, łój
- Odpady rzeźne i poubojowe
- Osady denne - muł i odpady organiczne z wód powierzchniowych
Tego typu biomasę można wykorzystać np. do produkcji biogazu w procesie fermentacji metanowej. Biogaz może służyć do wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej.
Biomasa komunalna - czyli odpady z gospodarstw domowych
Trzecim rodzajem biomasy są odpady komunalne z gospodarstw domowych oraz odpady przemysłowe. W tej kategorii mieszczą się:
- Odpady kuchenne i spożywcze
- Odpady zielone - trawa, liście, gałęzie
- Papier i tektura
- Odpady drewniane
- Osady ściekowe
Tego typu odpady komunalne również nadają się do odzysku energii poprzez fermentację beztlenową lub termiczne przekształcanie.
Inne rodzaje biomasy - jakie jeszcze surowce można zaliczyć?
Oprócz wymienionych wcześniej kategorii, do biomasy zalicza się także:
- Algi i glony - zbiorniki wodne stanowią źródło tego surowca
- Rośliny wodne
- Osady denne - z wód powierzchniowych
- Odpady przemysłu spożywczego i celulozowo-papierniczego
Jak widać, skład biomasy jest bardzo szeroki i obejmuje wiele powszechnie dostępnych materiałów organicznych. Oznacza to, że potencjał tego odnawialnego źródła energii jest ogromny.
Jakie są zalety i wady wykorzystania biomasy?
Podsumowując, wykorzystanie biomasy jako paliwa ma zarówno swoje mocne, jak i słabe strony. Do zalet należą:
- Odnawialność - biomasa ulega ciągłej regeneracji w naturalnych procesach przyrodniczych
- Redukcja emisji gazów cieplarnianych - spalanie biomasy jest neutralne pod względem CO2
- Bezpieczeństwo energetyczne - uniezależnienie się od dostaw paliw kopalnych
- Poprawa gospodarki odpadami - zagospodarowanie odpadów organicznych
- Rozwój lokalnej gospodarki - tworzenie "zielonych" miejsc pracy
Do wad można zaliczyć:
- Wyzwania logistyczne - biomasa cechuje się niską gęstością energetyczną
- Zanieczyszczenie powietrza - spalanie biomasy emituje pyły i lotne związki organiczne
- Konkurencja o ziemię - uprawa roślin energetycznych vs uprawa żywności
- Wycinka lasów - nielegalne pozyskiwanie biomasy drzewnej
Podsumowanie - biomasa jako odnawialne źródło energii
Podsumowując, biomasa ma duży, jak dotąd niewykorzystany potencjał jako odnawialne źródło energii. Kluczowe jest jednak zrównoważone gospodarowanie zasobami biomasy, tak aby minimalizować negatywne oddziaływania na środowisko. Odpowiednio wdrożona, idea “zielonej energii” z biomasy może jednak istotnie przyczynić się do transformacji w kierunku niskoemisyjnej gospodarki.
Podsumowanie
Biomasa stanowi cenne odnawialne źródło energii, które może odegrać istotną rolę w transformacji w kierunku niskoemisyjnej gospodarki. Kluczowe jest jednak zrównoważone wykorzystanie jej zasobów, tak aby minimalizować negatywne oddziaływania na środowisko. Odpowiednio wdrożona idea „zielonej energii” z biomasy pozwoli zapewnić bezpieczeństwo energetyczne przy jednoczesnej redukcji emisji gazów cieplarnianych.
